انواع آزمونهای شنوایی برای کودکان و بزرگسالان
انواع مختلفی از تستها برای تشخیص، تعیین و شناسایی افت شنوایی استفاده می شود. روش مورد استفاده در این تستها به سن فرد مورد آزمون و عوامل دیگر بستگی دارد. در یک تقسیم بندی کلی این تستها بدین قرارند:
- آزمون صوت خالص
- آزمون گفتار
- آزمون گوش میانی
- پاسخ برانگیخته شنیداری ساقه مغز یا ABR
- گسیل های صوتی گوش یا OAE
آزمون صوت خالص
آزمون صوت خالص از راه هوا کمترین مقدار صدایی را تعیین می کند که فرد می تواند یک فرکانس خاص را بشنود. در این تست یک گوشی روی گوش قرار می گیرد و آزمونگر می تواند شنوایی هر گوش را بطور مجزا اندازه بگیرد. گاه استفاده از گوشی مقدور نیست مثل وقتی که کودک حاضر نیست آنرا بپذیرد. در این موارد صدا از طریق بلند گو و در داخل اتاقک ضد صدا ارائه می شود. چون انجام این تست به کمک بلندگو نمی تواند اطلاعات دقیق را در مورد هر گوش بطور جداگانه ارائه کند گاهی اوقات افت شنوایی در یک گوش ( افت شنوایی یکطرفه) به کمک این روش قابل شناسایی نیست.
فردی که تحت آزمایش قرار می گیرد به روشهای مختلفی به صدا پاسخ می دهد مثل: بلند کردن دست یا انگشت؛ فشار دکمه؛ اشاره به گوشی که صدا را از آن می شنود؛ گفتن اینکه صدا را شنیدم؛ گفتن بله به نشانه شنیدن صدا.
نتایج این تست در برگه ای مخصوص بنام ادیوگرام ثبت و ارائه می شود.
گاهی اوقات در کودکان از روشهایی شبیه به بازی برای دریافت پاسخ استفاده می شود. یکی از معمولترین روشهایی که در تست شنوایی یا ادیومتری اطفال/کودکان استفاده می شود ادیومتری تقویت بصری یا VRA نامیده می شود و یکی دیگر بنام ادیومتری شرطی بازی یا CPA خوانده می شود.
الف) ادیومتری تقویت بصری (VRA): روشی مطلوب برای غربال و تست شنوایی کودکان ۶ ماهه تا ۲ ساله است. به کودک یاد داده می شود که با شنیدن صدا به سمت منبع آن بچرخد. وقتی او بدرستی پاسخ دهد ( یعنی با شنیدن صدا به سمت منبع می چرخد و به آن نگاه می کند) از طریق بینایی یک جایزه یا مشوق به او نشان داده می شود مثلاً می تواند یک اسباب بازی را ببیند که حرکت کرده و نور دارد.
ب) ادیومتری بازی شرطی (CPA): با بزرگتر شدن بچه انجام شده و عمدتاً مختص نو پایان و کودکان پیش مدرسه است ( سن ۲ تا۵ سال). به او یاد داده می شود که به محض شنیدن صدا کاری انجام دهد. این کار می تواند گذاشتن یک مکعب در جعبه؛ قرار دادن میخ چوبی در سوراخ یا وارد کردن حلقه در استوانه چوبی باشد.
اگر در گوش جرم یا عفونت یا مایع وجود داشته باشد از تست صوت خالص از راه استخوان استفاده می شود. در این روش صدا از طریق استخوان پشت گوش (ماستوئید) و به وسیله ای بنام مرتعشگر استخوان مستقیماً به گوش داخلی فرستاده می شود. به این ترتیب می توان پاسخ گوش داخلی به صدا را بدون دخالت گوش خارجی و میانی بدست آورد. با این تست ادیولوژیست نوع افت شنوایی را مشخص می کند.
آزمون گفتار
تستی است که برای شنیدن صداهای گفتار بکار می رود. نتایج آن روی برگه ادیوگرام ثبت می شود. یکی از اقسام آن آستانه دریافت گفتار یا SRT است. این تست در کودکان و بزرگسالان استفاده می شود و برای تأئید و اثبات نتایج آزمون صوت خالص بکار می رود. در این تست ضعیف ترین شدت گفتار که فرد قادر به شنیدن نیمی از کلمات است بدست می آید. در کنار آن تست دیگری بنام آستانه بازشناسی گفتار یا SDS انجام می شود. این تست توانایی تکرار درست کلمات را وقتی در سطح شدت راحت و قابل شنود ارائه می شوند اندازه می گیرد.
تست گفتار در محیط آرام یا محیط رقابتی (پر سروصدا) انجام می شود. یکی از مشکلات معمول و شایع در افراد درگیر افت شنوایی آن است که در حضور نویز محیطی بخوبی گفتار را درک نمی‌کنند. لذا نتایج این تست برای تعیین برخی از قابلیتهای درکی بیمار اهمیت دارد.
آزمایشات گوش میانی
این آزمایشات اطلاعاتی را در مورد چگونگی عملکرد گوش میانی فراهم می آورد. شامل تمپانومتری، رفلکس آکوستیک و اندازه گیری امپدانس آکوستیک ایستا است. در کنار آن برخی تستهای تخصصی و خاص دیگر را نیز شامل می شود. این تست خصوصاً برای کودکان پیش مدرسه (۳تا۵ سال) اهمیت دارد که اغلب درگیر مشکلات گوش میانی می شوند (گرچه در تمام سنین کاربرد دارد).
الف) تمپانومتری: برای کشف مایع یا عفونت پشت پرده گوش استفاده می شود. همینطور می تواند پارگی پرده گوش و یا جمع شدن جرم در گوش را نشان دهد. در این تست یک فشار هوای خاص به مجرای گوش اعمال شده و باعث حرکت پرده صماخ ( پرده گوش) به جلو و عقب می شود. این تست حرکت پذیری و توانای جابجایی پرده گوش را نشان می دهد. نتایج به شکل یک منحنی بنام تمپانوگرام ثبت می شوند. با نگاه به این منحنی متخصص شنوایی شناس سفت بودن، شل بودن یا وجود سوراخ در پرده گوش را متوجه می شود.
ب) رفلکس آکوستیک: اطلاعاتی اضافی را در مورد محل ضایعه یا مشکل شنوایی نشان می دهد. هر فرد سالمی رفلکس آکوستیک دارد. عضلات بسیار کوچکی در داخل گوش میانی وجود دارند که در برخورد با اصوات نسبتاً بلند منقبض می گردند. شدت صدایی که می تواند این رفلکس را ایجاد کند و یا عدم وجود رفلکس اطلاعاتی را در مورد نوع افت شنوایی نشان می دهد.
پ) امپدانس آکوستیک ایستا: حجم هوای داخل مجرای گوش را نشان می دهد. این تست برای تعیین پارگی پرده گوش و تعیین باز بودن لوله تهویه یا گرومت مفید است. (گرومت یا لوله تهویه وسیله ای بسیار کوچک و شبیه به قرقره است که برای خارج کردن عفونت گوش روی پرده صماخ (گوش) قرار می گیرد).
با انجام تستهای مختلف ادیولوژیست نتایج را مرور و مقایسه کرده و توانایی شنوایی و نیازهای آنرا مشخص می کند. سایر تستهای مورد نیاز بر اساس نتایج آزمونهای بالا مشخص می شوند. بسته به نتایج آزمایشات شنوایی توصیه های زیر ارائه می شوند:
- پیگیری بیشتر مثلاً ارجاع به پزشک
- ارجاع و انجام کارهای آموزشی
- بررسی سمعک و وسایل کمکی حسی
- بررسی وسایل کمک شنوایی
- بررسی و مداخلات توانبخشی شنوایی
- بررسی و مشاوره گفتار/ زبان
پاسخ شنیداری ساقه مغز (ABR)
این تست اطلاعاتی را در مورد گوش داخلی (حلزون) و راههای شنوایی مغز فراهم می آورد. می توان آنرا در کودکان، اطفال، نوزادان و افرادی که در انجام تستهای معمول رفتاری شنوایی مشکل دارند استفاده کرد. همینطور در افراد مشکوک به افت شنوایی ناشی از مشکلات مغزی نیز کاربرد دارد.
با چسباندن الکترود هایی روی سر ( مثل الکترود هایی که در نوار قلب روی سینه نصب می شوند) امواج و فعالیتهای مغزی در پاسخ به صدا ثبت می شوند. فردی که تحت آزمایش است باید آرام بوده و حتی بخوابد و نیازی نیست که هیچ پاسخی بدهد. از این تست در غربال شنوایی نوزادان استفاده می شود. وقتی بعنوان تست غربال استفاده شود فقط در یک سطح شدت انجام می شود.
صدورات صوتی گوش (OAE)
صدورات صوتی گوش در واقع صداهایی هستند که از گوش داخلی به بیرون ساطع می شوند. وقتی صدایی حلزون گوش را تحریک کند سلولهای مژکی خارجی به ارتعاش در می آیند. این ارتعاشات یک صدای تقریباً غیر قابل شنیدن را تولید می کنند که به گوش خارجی منعکس شده و بر می گردند. این صداها توسط یک گوشی کوچک که در مجرای گوش قرار می گیرد ثبت و ضبط می شوند. افرادی با شنوایی طبیعی صدورات طبیعی دارند. اما آنانی که افت شنوایی بیشتر از ۳۰-۲۵ دسی بل داشته باشند دیگر این صدورات را تولید نمی کنند. این تست هم می تواند بخشی از تستهای غربال شنوایی نوزادان باشد. این تست می تواند انسداد مجرای گوش خارجی، وجود مایع در گوش میانی و آسیب به سلولهای مژکی خارجی در حلزون (گوش داخلی) را کشف کند.