۱۶ روش طبیعی برای مدیریت علائم بیماری منییر

۱۶ روش طبیعی برای مدیریت علائم بیماری منییر

آمار نشان می دهد که ۶۱۵۰۰۰ نفر در آمریکا درگیر بیماری منییر هستند و هر ساله ۰۰۰/۵۰ نفر به این جمع اضافه می شوند. هنوز دلیل افزایش آمار منییر را نمی دانیم ولی این آمار نشان می دهد که باید بیش از پیش بدنبال راه درمان قطعی و مؤثر برای این مشکل باشیم. مطالعات جدید از مدیریت استرس، بکارگیری استروئید، کارهای تصویر برداری نوین، روشهای جراحی و درمانهای طبیعی برای رفع این مشکل استفاده کرده اند. هنوز دلیل مشخصی برای این بیماری مشخص نشده است ولی آمار نشان می دهد که اکثر افراد در نیمۀ زندگی (سنین ۳۰ تا ۶۰ سال) در گیر آن می شوند.  در این بیماری هر یک به شیوه ای آنرا تجربه می کنند. پس پیدا کردن راهی برای درمان آن، رفع علائم و نشانه هایش و افزایش کیفیت زندگی افراد لازم بنظر می رسد.

بیماری منییر چیست؟

این بیماری در واقع یک نوع بیماری مزمن و غیر قابل درمان گوش داخلی است که باعث سرگیجه، وزوز، گیجی و برخی علائم دیگر است که ناشی از جمع شدن غیر طبیعی مایعات در گوش داخلی می باشد. این بیماری می تواند بصورت ناگهانی بروز نموده و سالهای سال ماندگار باشد. گاه حملات آن بصورت منفرد و تکی و با فواصل هفتگی، ماهانه، چند ماهه یا حتی سالانه رخ می دهند. امکان افت شنوایی دائم وجود دارد. ایجاد افت شنوایی یکی از ترسناک ترین مواردی است که بخاطر این بیماری ایجاد می شود. عوارض فلج کنندۀ این بیماری می توانند فعالیتهای روزمرۀ زندگی را مختل سازند و حتی مانع از کارهای ساده ای مثل رانندگی، کار با ابزار آلات و اشیاء، نوشتن و کتاب خواندن شوند و گاه باعث افتادنهای مکرر فرد می شوند.

علائم و نشانه های بیماری منییر

نشانه ها از فردی به فرد دیگر فرق می کنند. برخی افراد تمام عوارض را دارند ولی برخی دیگر فقط چند نشانه را بروز می دهند. گاه علائم و نشانه ها کم و زیاد یا قطع و وصل می شوند. این بیماری به واقع نوعی مشکل فردی است چرا که هر فرد علائم مختص به خود را نشان می دهد. نشانه های معمول این بیماری عبارتند از:

• سرگیجه: حس تکان خوردن، چرخیدن، بالا و پایین رفتن یا مواج بودن دنیای اطراف یا حس چرخیدن و حرکت کردن خود فرد را سرگیجه می نامند. این احساس حرکت از چند دقیقه تا چند ساعت طول می کشد و اگر شدید باشد مخرب و فلج کننده است. در اینجا تعادل به شدت مختل می شود و باید کاملاً مراقب بود که فرد دچار افتادن و صدمات ناشی از آن نشود. حتی پس از توقف سرگیجه گاه حس کلی عدم تعادل ساعتها یا روزها با فرد است.
• گیجی: گرچه در قیاس با سرگیجه شدت کمتری دارد ولی در حین پا شدن، راه رفتن، سوار شدن به آسانسور و از پله بالا و پایین رفتن ایجاد می شود. اگر هر یک از نشانه های بالا را دارید بهتر است تحت نظر باشید چرا که ممکن است به سادگی تعادل خود را از دست بدهید. حالت گیجی در حین رانندگی و بخصوص در شروع به حرکت یا توقف ناگهانی وسیلۀ نقلیه روی می دهد.
• افت شنوایی: در مراحل آغازین این بیماری افت شنوایی در فرکانسهای بم روی می دهد. بنا به دلایلی این مشکل به یک گوش محدود می شود. اما برخی اوقات در دو گوش نمود می یابد. توأم با افزایش عمرِ بیماری شدت افت زیاد می شود و بتدریج باعث افت شنوایی دائم می گردد. در افرادی که دوره های بهبودی را تجربه می کنند در حد فاصل بین حملات شنوایی بهتر می شود.
• تهوع، استفراغ و مشکل گوارشی: در حین سرگیجه و گیجی تهوع و استفراغ شایع است. نوشیدن چای گیاهی و خوردن زنجبیل برای تخفیف تهوع مفید می باشد. اسهال و درد کلی شکم یا ناراحتی و دل پیچه نیز بوقوع می پیوندد.
• فشار گوش: اکثر افراد درگیر این بیماری یک فشار یا ناراحتی کلی را در یک یا دو گوش خود تجربه می نمایند.
• وزوز: یکی از علائم ناراحت کنندۀ این بیماری وزوز است که بصورت سوت، زنگ، هیس، غرش و جیرجیر کردن مداوم در گوش نمود می یابد. در برخی افراد این علائم همراه با بدتر شدن بیماری بدتر و شدیدتر می شوند. چون باعث ناراحتی و تشویش فرد می گردد از این رهگذر می تواند بسیار مشکل ساز باشد. برخی داروها آن را تشدید می کنند مثل آسپرین، برخی آنتی بیوتیکها، داروهای سرطان و برخی داروهای ضد افسردگی. بهتر است بیمار تحت نظر تیم پزشکی باشد.
• حرکات چشمی غیر قابل کنترل: این حرکات را نیستا گموس می نامند و نیستا گموس زمانی رخ میدهد که چشمها به سرعت و به صورتی غیر قابل کنترل از یکطرف به طرف دیگر، بالا و پایین و یا به صورت دایره ای حرکت کنند. گاه نیستا گموس یا این حالات را بنام “چشمان رقصان” می شناسند. هر گاه با بیماری منییر همراه می شود دلیلش کار کرد غیر طبیعی لابیرنت گوش داخلی است. وظیفۀ لابیرنت حس کردن حرکت و موقعیت می باشد.
• دلایل و عوامل مخاطرۀ بیماری منییر

دلیل بیماری منییر نامعلوم است. مرد و زن را به یک اندازه متأثر می سازد و علائم آن بین ۳۰ تا۵۰ سالگی آغاز می گردد. شواهدی وجود دارد که ناهنجار شدن مایعات گوش داخلی مسبب این بیماری است. برخی از عواملی که می توانند تراز و مقدار مایعات گوش داخلی را متأثر ساخته و بعنوان عامل مخاطرۀ این بیماری تلقی می گردند بدین قرارند:

• استرس مزمن و دائم
• پاسخ ناهنجار سیستم ایمنی
• سیگار کشیدن
• میگرن
• مصرف الکل
• حساسیت؛ آلرژی به غذا یا حساسیت های فصلی
• ژنتیک؛ پیشینۀ خانوادگی وجود بیماری
• بیماری؛ عفونتهای ویروسی، سرماخوردگی، عفونت سینوس یا سینوزیت
• مصرف و تجویز برخی داروها
• درمان معمول

برای تعیین اینکه آیا فرد درگیر این بیماری است یا خیر و ارائه بهترین درمان به پزشک گوش حلق بینی (یا ENT) علائم بیماری و تاریخچۀ آن را شرح دهید. پزشک معمولاً از تستهای متفاوت و مختلفی استفاده می کند که شامل این مواردند: تست شنوایی، بررسی و تست تعادل، تست های تصویر برداری مثل MRI (برای افتراق مواردی مثل اسکلروز متعدد، تومور مغزی و سایر مواردی که علائم مشابهی دارند). گرچه درمان قاطعی برای این بیماری وجود ندارد ولی درمانهایی برای کنترل علائم بیماری وجود دارند. مثلاً اگر فرد سرگیجه داشته باشد پزشک داروهایی را بر علیه “بیماری حرکت” تجویز می  کند یا اگر تهوع داشته باشد داروهای ضد تهوع تجویز می نماید.

سایر روشهای معمول درمانی بیماری منییر عبارتند از:

• دیورتیک: از دیورتیکها برای کنترل گیجی استفاده می شود این کار بدلیل کاهش مقدار مایعات ذخیره شده در بدن میسر می گردد. برخی از دیورتیکهای تجویز شده در دل خود عوارض جانبی خاصی دارند مثل افت پتاسیم، کاهش مقدار سدیم، گیجی، سردرد، گرفتگی عضلات، تشنگی و افزایش مقدار قند خون. مصرف این داروها باید با تجویز پزشک باشد.
• رژیم غذایی کم نمک: چون ازدیاد مقدار سدیم با حبس مایعات همراه می شود رژیم کم-نمک معمولاً توسط پزشک تجویز می شود. معمولاً رژیم غذایی با نمک کمتر از ۲۰۰۰ میلی گرم توصیه می شود.
• سمعک: در صورت وجود افت شنوایی در یک یا دو گوش ادیولوژیست می تواند بهترین گزینه ها برای افت شنوایی را توصیه نماید. فناوری سمعک ظرف یک دهۀ اخیر ارتقاء یافته است.
• دستگاه Meniett : سرگیجه موضوع مهمی است و دستگاه Meniett را می توان برای اعمال پالسهای فشار به مجرای گوش استفاده کرد تا تبادل و تعویض مایعات گوش داخلی تسریع و تسهیل شود. این درمان در منزل انجام می شود. روزی سه بار. تحقیقات نشان داده اند که این کار باعث بهبود سرگیجه، وزوز و فشار گوش می گردد.
• توانبخشی: توانبخشی دهلیزی را می شود برای بهبود و ارتقای توازن بین دوره های حمله بکار بست. توانبخشی به این شکل باعث ممانعت از افتادن شده و احساس راحتی بیشتری ایجاد می کند.
• تزریقات: تزریق آنتی بیوتیک جنتامایسین در داخل گوش می تواند تواتر، وهله ها و شدت حملات سرگیجه را بکاهد ولی افت شنوایی جزء مخاطرات مشخص و شناخته شدۀ این روش می باشد. تزریق استروئید دگزامتازون در قیاس با تزریق آنتی بیوتیک اثر کمتری دارد ولی احتمالاً می تواند افت شنوایی بیشتری ایجاد کند.

طبق گزارش سازمان بهداشت ملی آمریکا از هر ۱۰نفر درگیر منییر ۶ نفر بهتر می شوند و یا علائم بیماری در ایشان کنترل می گردد. این مهم با ترکیبی از رژیم غذای، دارو و شیوه های دستگاهی انجام می شود. درصد کمی نیز به جراحی نیاز پیدا می کنند. جراحیهای معمول عبارتند از:

• روش ساک آندولنفاتیک: برای تقلیل سرگیجه روش جراحی که تولید مایعات را کم کرده و جذب آنرا زیاد کند انجام می گیرد. ضمن روش ساک آندولنف بخشی از استخوان برداشته شده و شانت یا لوله ای همراه با یک شیلنگ تخلیۀ مایعات اضافی در گوش داخلی کار گذاشته می شود.
• لابیرنکتومی: فقط در بیمارانی انجام می شود که افت شنوایی آنها بسیار زیاد و نزدیک ناشنوایی باشد. در این روش بخش گوش داخلی که مسئول تعادل است برداشته می شود. این کار باعث از دست رفتن شنوایی در گوش متأثر خواهد شد. این عمل با این پیش فرض انجام می شود که گوش دیگر می تواند عملکرد شنوایی و تعادل را به انجام برساند و این کار بدون مشاوره و ملاحظات خاص و کامل نباید انجام شود.
• قطع عصب دهلیزی: در آنانی که سرگیجه بسیار شدید دارند با این جراحی، عصبی که حسگرهای تعادل و حرکتی (عصب دهلیزی) در گوش را به هم و به مغز وصل می کند بریده می شود. با این کار سرگیجه از بین رفته و شنوایی حفظ می گردد. این کار به بیهوشی عمومی و حداقل یک روز بستری شدن در بیمارستان نیاز دارد.
• ۱۶روش برای مدیریت و کنترل بیماری منییر

چون این بیماری (منییر) درمان قطعی ندارد لذا کنترل علائمِ مشکل ساز ضروری است. انجمن اختلالات دهلیزی ملاحظات و توصیه های غذایی را در بیماری منییر ارائه داده است که باعث تعادل و تنظیم مایعات گوش داخلی می شوند.

1. محدود کردن کافئین: در افراد درگیر وزوز کافئین حتی به مقدار کم وزوز را تشدید می کند و فرد را بیشتر آزار می دهد. اگر پس از مصرف قهوه وزوز بدتر می شود بهتر است از رژیم غذایی حذف گردد. لذا از خوردن قهوه، چای سیاه و چای سبز خودداری شود.
2. قطع مصرف تنباکو: تنباکو علاوه بر هزاران اثر بر شرایط سلامتی می تواند باعث افزایش علائم بیماری شود چون تنباکو خونرسانی به گوش داخلی را بدلیل تنگ شدن عروق خونی کاهش می دهد.
3. کاهش مصرف نمک: ازدیاد نمک باعث افزایش حبس مایعات و بدتر شدن علائم این بیماری است. خوردن سدیم مقدار مایعات را در بدن متأثر ساخته و نحوه متعادل شدن آنها توسط بدن را تحت تأثیر قرار می دهد. لذا باید از خوردن غذاهای حاوی سدیم خودداری شود و ورودی سدیم به شکل روزانه در حد ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ میلی گرم حفظ شود.
4. محدود کردن الکل: خوردن الکل حتی به مقدار کم بخاطر تغییر در محتوا و حجم مایعات بر گوش داخلی تأثیری منفی دارد. یا مصرف آن کم شود یا حذف گردد.
5. متعادل کردن مصرف غذا و مایعات: مصرف غذا و مایعات (نوشیدنی) باید بطور متوازن در طول روز پخش شود طوری که یک وعدۀ غذایی در قیاس با سایر وعده ها نباید غذا یا آب بیشتری داشته باشد. مقدار و نوع غذا و مایعات در هر روز باید در تمام روزها شبیه باشد.
6. پرهیز از غذا و نوشیدنی های با قند بالا: این موارد شامل آب میوه، سودا، دسر و اسنک ها می باشد. شکر باعث نوسان در حجم مایعات بدن شده و علائم را می افزایند. اما هیچوقت نباید راجع به جایگزینی شکر طبیعی با شیرین کننده های مصنوعی فکر کرد. این کار تراز مایعات را اضافه نموده و آثار منفی طولانی تری را در پی خواهد داشت.
7. پرهیز از غذاهای حساسیت زا: بیمارانی که تحت درمان با پروتکل و رژیم غذایی کاهش حساسیت هستند هم از نظر حساسیت و هم از نظر علائم بیماری منییر بهتر می شوند. بعلاوه فرکانس، شدت و تداخل فعالیتهای روزمره به این روش بهبود یافته چرا که گوش داخلی بطور مستقیم یا غیر مستقیم تحت تأثیر عوامل حساسیتی و آلرژیک قرار می گیرد.باید از رژیم غذایی استفاده شود که حساسیت کمتری ایجاد می کند. برخی مواد حساسیت زا  را باید از غذا حذف کرد مثل شکر،گلوتن ( ماده ی چسبناک و کشایند موجود در آرد گندم و برخی غلات دیگر) ، لبنیات، سویا ،  فندق، ذرت، تخم مرغ، الکل و غذاهای آماده و فرآوری شده.
8. کنترل استرس: کاهش مؤثر و طبیعی استرس از شدت علائم می کاهد. این بیماری به اصطلاح عوارض و مالیاتی در پی دارد و این مالیات چه بصورت فیزیکی و چه عاطفی اخذ می شود و آنچه که مهم است مالیات یا استرس عاطفی است که به شکلی غیر معمول بر بدن تأثیر می گذارد و باعث تغییرات هورمونی می شود که می تواند خطر بیماری قلبی، چاقی، دیابت، بیماریهای خود ایمنی خاص، اختلالات گوارشی و حتی برخی اقسام سرطان را بیافزاید.
9. صدا و موسیقی درمانی: مطالعات نشان می دهند که صدای رودخانه، باران، آبشار و باد معضلات مرتبط با وزوز را می کاهد. این صدا باید دلپذیر باشد تا چنین تأثیری داشته باشد. شاید آوای پرندگان در این زمره نگنجد. موسیقی درمانی هم به تقویت جریان خون در گوش داخلی کمک کرده و توأم با ایجاد حالت آرامش و ریلکسیشن استرس را می کاهد.
10. تمرینات تنفسی: انجام تمرینات تنفسی مدت و کیفیت خواب را بهبود بخشیده، اضطراب را کم کرده، استرس را می کاهد. پس هر گاه احساس تنش و پریشانی داشتید قبل از خوابیدن تمرینات تنفسی انجام دهید.
11. حمایت گروهی: این بیماری ماهیت و مفهوم واقعی زندگی را دستخوش مسائل و مشکلات می نماید و دریافت کمک و حمایت در افراد و جمعی که علائم و مشکلات مشابهی دارند می تواند به فرد کمک نماید تا روشهای تطبیق و کنار آمدن مؤثری برای برخورد با علائم و مسائل مترتب پیدا کند. این مسئله بخصوص در مورد افرادی که جدیداً دچار این مشکل شده اند مفید خواهد بود. مشاوره و صحبتهای فرد-با-فرد یا فردی به شخص کمک می کند تا با این واقعیت جدید کنار بیآید و در عین حال به او فنون و تکنیکهای مؤثر حذف یا کاهش استرس را می آموزد.
12. حرکات غلطش روی اسفنج یا Foam Rolling: این حرکات باعث تقویت و بهبود جریان خون و تسهیل گردش خون شده و نهایتاً استرس را کم میکند. این تمرینات باعث آزاد شدن عضلات صورت گردیده و عوارض مشکل را می کاهد.
13. ماساژ: ماساژ بافتهای عمقی و ماساژ گردن باعث بهبود چشمگیر وزوز است. در کنار آن ری کی، درمان جمجم ای- خاجی یا کرانیو ساکرال و ماساژ تخلیۀ لنفاتیک به افزایش گردش خون کمک کرده و مانع از جمع شدن و افزایش فشار مایعات بدن می گردد. بهتر است ماساژهای مختلف امتحان شود تا مشخص شود که کدامیک بهترین تأثیر را بر عوارض دارند.
14. طب سوزنی: این روش می تواند به کاهش سرگیجه کمک کند. معمولاً پس از دو یا چند جلسه سرگیجه تخفیف یافته یا قطع می گردد. البته محققان تأکید دارند که به بررسیهای بالینی و آزمایشگاهی بیشتری نیاز است. اما این روش تأثیر چندانی را بر بهبود شنوایی نشان نمی دهد.
15. رهایی از حساسیت یا آلرژی: آلرژی نقش عمده را در مقدار مایعات گوش دارد و عامل خطری برای ایجاد بیماری منییر محسوب می گردد. در صورت وجود آلرژی  فصلی اضافه کردن عسل طبیعی و خام به رژیم غذایی مفید است و عسل خام و طبیعی در قیاس با داروهای معمول برای آلرژی اثری به مراتب بهتر دارد.
16. چای قاصدک: این چای نوعی درمان سنتی است که دفعات دفع ادرار را زیاد کرده و نوعی دیورتیک است. اما اگر به گیاه ابروسیا (رگ وید)، گل آفتاب گردان، گل داودی یا گل همیشه بهار حساسیت دارید از خوردن آن بپرهیزید چون حساسیت شما را تشدید می کند.

هشدار

برخی از عوارض منییر که در اینجا اشاره می شوند ممکن است با سایر مشکلات یا درگیریهای طبی نیز همراه باشند.

اصلی ترین  علل آن عبارتند از صدمه به سر، عفونت گوش میانی یا داخلی. در صورت بروز این مشکلات به پزشک مراجعه کنید.

بیماری منییر می تواند افت شنوایی دائم، خستگی مزمن، استرس، اضطراب و افسردگی ایجاد کند. وجود سرگیجه مشکلات زیادی را برای امور معمولی زندگی مثل رانندگی و کار با ابزار و دستگاهها پدید می آورد. سرگیجه شدید باعث “حملات عدم تعادل” یا “drop attack” شده که نتیجۀ آن افتادن خواهد بود. اگر این حملات ملایم باشند باید دست از کار کشیده، نشسته یا دراز بکشید تا حملات تخفیف یابند.

در حین حملات کارهای زیر را انجام دهید:

• دراز کشیده یا بی حرکت بنشینید.
• رانندگی، دوچرخه سواری، بالا و پایین رفتن از پله ها یا نردبان را متوقف کنید و سوار آسانسور نشوید تا سرگیجه و گیجی بر طرف شود.
• کارهای سنگین انجام ندهید مثل برداشتن بار سنگین، جابجایی اسباب و اثاثیه منزل، کارهای فنی، کار با مته یا ماشین ریش تراش یا ماشین چمن زنی.

بدانید که:

• رژیم غذایی تأثیر بسزایی بر درمان بیماری منییر دارد.
• مصرف و خوردن نمک را کم کنید تا از جمع شدن مایعات در گوش جلوگیری شود.
• مصرف الکل، شکر و کافئین را محدود کنید.
• از غذاهای آماده یا فرآوری شده با نمک، شکر، گلوتامات، مونو سدیم و شیرین کننده های مصنوعی زیاد پرهیز نمائید.
• از خوردن غذاهای آلرژی زا یا غذاهایی که به آنها حساس هستید ممانعت نمائید.
• غذا، خوراک و نوشیدنیها را به دفعات و بخشهای مساوی در طول روز تقسیم کنید. بهتر است هر وعده از نظر مقدار و کیفیت با وعده های دیگر تفاوت زیادی نداشته باشد.
• استرس خود را کنترل نمائید. این کار را از طریق حرف زدن، ماساژ، تمرین تنفس عمیق و استفاده از روغنهای اصیل برای ماساژ انجام دهید.
• از طب سوزنی برای تخفیف عارضۀ سرگیجه بهره گیرید.
• برخی از بیماران به خودی خود یا به کمک رژیم غذایی، داروها یا وسایل خاص بهبود می یابند اما درصد کمی نیز به جراحی نیاز پیدا می کنند.
• پس از سرگیجه ممکن است تا چند ساعت یا حتی چند روز از نظر تعادل دچار مشکل شوید. لذا در این دورۀ زمانی بیشتر مراقب باشید.